Vlam in de pan ontstaat omdat bak- en braadproducten (oliën en vetten) te heet worden en de ontbrandingstemperatuur bereiken. Voordat deze stoffen tot ontbranding komen gaan ze walmen, dit noemen we het rookpunt. Bak- en braadproducten hebben elk een eigen rookpunt, bij boter is dit bijvoorbeeld 177 graden Celsius. Vanaf het rookpunt begint het bak- en braadproduct te ontbinden, dit is ongezond en geeft een vervelende smaak. De ontbrandingstemperatuur ligt voorbij het rookpunt, de walm die vrijkomt vat dat vlam.
Gevaar van vlam in de pan
Als de vlam in de pan slaat brengt dit een schokeffect teweeg, door de paniek wordt er vaak ongewenst gehandeld. De volgende fouten worden het meest gemaakt:
- De pan naar buiten brengen. Lopen met een brandende pan is erg gevaarlijk, dit omdat tijdens het lopen de vlam tegen het lichaam kan komen waardoor uw kleding vlam vat. Bijkomend gevaar is dat u schrikt en de pan loslaat. De vetstof uit de pan kan tegen het lichaam komen en veroorzaakt ernstige brandwonden;
- De pan met water blussen. Water verdampt boven de 100 graden Celsius, het volume neemt toe met 1700%. De vetstof wordt hierdoor uit de pan geslingerd en vormt een douche van kleine druppeltjes die vlam vatten. Hierdoor ontstaat een enorme steekvlam van enkele meters die zorgt voor een snelle branduitbreiding. De blussende persoon krijgt géén tijd om te vluchten en loopt ernstige 3e graads brandwonden op die het lichaam zwaar kunnen verminken;
- De blusdeken wordt van te grote afstand over de pan gegooid. Grote kans dat de blusdeken verkeerd terechtkomt en de brand niet wordt geblust.
Misverstanden over vlam in de pan
Vaak wordt gedacht dat vlam in de pan alleen mogelijk is op gastoestellen. Ook op keramische- en inductie kookplaten is de kans op vlam in de pan even groot. Deze kookplaten kunnen hoge temperaturen opwekken zonder dat er sprake is van een vlam. Misschien is de kans op een vlam in de pan juist wel hoger omdat de hoeveelheid energie die vrijkomt niet zichtbaar is. Belangrijk is dat u bij vlam in de pan meteen de bron uitschakelt. Zorg dat het gas wordt uitgedraaid of de kookplaat wordt uitgeschakeld.
Branduitbreiding via de afzuigkap
Bij vlam in de pan kan het vuur overslaan in de afzuigkap. Omdat het afvoerkanaal niet zichtbaar is kan dit plaatsvinden zonder dat u dit de gaten heeft. De brand in het afvoerkanaal van de afzuigkap is niet zelf te blussen. Schakel bij vlam in de pan meteen de afzuigkap uit. Eigen veiligheid is belangrijk, hou er rekening mee dat de afzuigkap door de vlam erg heet kan zijn. Soms is uitschakelen niet meer mogelijk omdat de kunststof bedieningstoetsen van de afzuigkap zijn weggesmolten. Daarom is het veiliger om de afzuigkap uit te schaken in de meterkast. Zorg voor een overzicht van de groepenindeling in de meterkast zodat u er zeker van bent dat u de juiste groep uitschakelt.
Alarmeer de brandweer via 1-1-2
Bij vlam in de pan adviseren wij altijd de brandweer te alarmeren. Zij zijn deskundig om te onderzoeken of de vlam is overgeslagen in het afvoerkanaal van de afzuigkap en hebben de juiste beschermingsmiddelen om te controleren of de vlam in de pan is gedoofd. Verder kan de brandweer assisteren met het ventileren van de keuken. Brandend vet veroorzaakt een irritante geur, verder kan de walm van brandend vet giftig zijn. Verlaat daarom de woning als de blusdeken is aangebracht en wacht buiten de komst van de brandweer af. Buiten kunt u zorgen voor opvang van de brandweer zodat zij sneller met hun taken kunnen beginnen. Vergeet niet om ook huisdieren mee naar buiten te nemen.
Koop een blusdeken bij Betervoorbereid
Met de juiste middelen binnen bereik kunt u een vlam in de pan snel doven. Betervoorbereid verkoopt blusdekens met de juiste afmetingen. Goedkope blusdekens zijn vaak te klein om een vlam in de pan te doven. Om die reden adviseren wij nooit een blusdeken van 1,00 x 1,00 meter te kopen. Een goede blusdeken is de blusdeken softbox, deze heeft de afmetingen 120 x 180 cm. Deze heeft de juiste maat om voldoende druk op de rand van de pan uit te oefenen waardoor openingen goed worden afgedicht. Door het zuurstoftekort dat ontstaat dooft de vlam in de pan erg snel. Omdat heet vet langzaam afkoelt is de kans op herontsteking erg groot. Laat de blusdeken daarom tenminste 30 minuten op de pan liggen en vergeet het gas niet uit te draaien of de kookplaat uit te drukken. Het verwijderen van de blusdeken kunt u beter overlaten aan de brandweer.
Blusdekens veilig gebruiken
Hang de blusdeken op waar u bakt en braad. Door de blusdeken aan de wand te bevestigen heeft deze een vaste plaats. Door te trekken aan de lussen komt de blusdeken uit de houder. De zijde van de treklussen is naar het lichaam gekeerd. Pak de blusdeken zodanig vast dat uw handen in de blusdeken gewikkeld zijn en niet in contact met de vlam kunnen komen. Hou de deken voor u en zorg ervoor dat uw hoofd achter de deken blijft. Leg vervolgens de deken rustig over de pan. Vertrouw op het materiaal van de blusdeken, de vlam kan niet door de deken heen slaan. Als de blusdeken over de pan ligt, of als de blusdeken de steel van een steelpan raakt laat u de blusdeken los. De blusdeken zorgt ervoor dat er géén zuurstof meer bij de vlam kan komen waardoor deze dooft
Tips om vlam in de pan te voorkomen
- Loop niet van het bak- en braadtoestel weg
- Zet het vuur niet te hoog
- Als de vetstof gaat walmen meteen het gas of de kookplaat op een lagere stand zetten